Fiscale aspecten bij verkapt dienstverband
De Wet Deregulering Beoordeling Arbeidsrelatie (Wet DBA) was de (beoogd) opvolger van de VAR. De VAR werd afgeschaft en daarmee de rechtszekerheid voor de opdrachtgever dat deze een zelfstandige had ingehuurd. Daarmee ontstond ook het risico op een herkwalificatie van die zelfstandigheid naar een verkapt dienstverband. Onder de Wet DBA moest opnieuw naar de feitelijke situatie worden gekeken en worden beoordeeld of sprake was van arbeid, gezag en loon. Het gezagscriterium werd zelfs door de Belastingdienst verduidelijkt in een bijlage van het Handboek Loonheffingen 2019. Opdrachtgever en opdrachtnemer konden hun samenwerkingsafspraken neerleggen in zogenaamde modelovereenkomsten.
Modelovereenkomst en verjaringstermijnen
Op het moment dat er een modelovereenkomst, die was goedgekeurd door de Belastingdienst, werd gebruikt en deze overeen kwam met de feitelijke samenwerking, hadden opdrachtgever en opdrachtnemer zekerheid over de kwalificatie van hun samenwerking. Indien en voor zover er werd gewerkt conform de modelovereenkomst, was sprake van zelfstandigheid en niet van een arbeidsrelatie. Als bij controle vast zou komen te staan dat niet conform de modelovereenkomst werd samengewerkt, zou de relatie door de Belastingdienst nog steeds kunnen worden geherkwalificeerd naar een arbeidsrelatie. Het zogenaamde verkapte dienstverband. Tenzij sprake is van kwaadwillendheid kan dit echter niet met terugwerkende kracht, het zogenaamde handhavingsmoratorium, maar daarover straks meer.
De meeste modelovereenkomsten zijn voorgelegd door diverse organisaties en zijn in de loop van 2016 goedgekeurd voor een periode van vijf jaar. Op dit moment verlopen dus de eerste modelovereenkomsten die zijn voorgelegd. In verband met het naderen van het einde van deze termijn, heeft de Belastingdienst organisaties opgeroepen om de modelovereenkomsten in 2021 opnieuw ter goedkeuring voor te leggen. Die overeenkomsten worden op dit moment aangepast en opnieuw goedgekeurd in hun nieuwe vorm. Die aanpassingen hangen tevens sterk samen met de ontwikkelingen op arbeidsrechtelijk gebied. U leest hier meer over in ons blog: Arbeidsrechtelijke aandachtspunten verkapt dienstverband.
Gebruikt u op dit moment een modelovereenkomst? Let er dan op dat u deze overeenkomst moet vernieuwen naar het nieuwe goedgekeurde model en dat dit ertoe kan leiden dat u de afspraken met de opdrachtnemer mogelijk moet wijzigen.
Pilotfase Webmodule redder in nood?
Op 1 januari 2021 is de Pilot Webmodule Beoordeling Arbeidsrelatie gestart als opvolger van de modelovereenkomsten. Er kan op dit moment nog geen zekerheid aan worden ontleend. Na evaluatie bepaalt het kabinet of de Webmodule definitief wordt ingevoerd. De vragenlijst geeft een indicatie of sprake is van (schijn)zelfstandigheid en komt tot één van de volgende uitkomsten: geen dienstbetrekking, dienstbetrekking of geen oordeel. De verwachting is dat een aanzienlijk deel nog steeds in het ‘grijze gebied’ terechtkomt waarover geen oordeel kan worden geveld op basis van de webmodule. We lijken daarmee toch weer terug te komen op het beantwoorden van vragen, net als bij de oude VAR. Het grootste verschil is echter dat met de VAR er rechtszekerheid bestond voor de opdrachtgever en dat is nu met de Wet DBA komen te vervallen. Daarnaast valt de enige hulp die daarbij werd geboden door de Belastingdienst, de modelovereenkomsten, steeds verder weg door het verlopen van de looptijden van deze overeenkomsten.
Na ruim 5 jaar weer handhaving
Door alle onduidelijkheden rondom de huidige regelgeving, is de handhaving sinds invoering van de Wet DBA in 2016 door de Belastingdienst opgeschort onder het zogenaamde handhavingsmoratorium. Dit betekent dat de Belastingdienst niet zal naheffen als bij onderzoek blijkt dat de betreffende opdrachtnemer feitelijk een werknemer is (dus dat sprake is van een dienstbetrekking). Uitzondering daarbij is op het moment dat er sprake is van een ‘kwaadwillende’. Indien bij controle blijkt dat de samenwerkingsvorm neigt naar een arbeidsrelatie, dan kan de Belastingdienst aanwijzingen geven om de werkwijze aan te passen. Om naheffing te voorkomen, dient binnen drie maanden opvolging te worden gegeven aan deze aanwijzingen.
Toekomstvisie
Of de pilot in de toekomst de langverwachte oplossing gaat zijn, moet nog maar blijken. In het recent gepubliceerde SER-akkoord worden, naast de webmodule, aanvullende voorstellen gedaan om meer helderheid te scheppen over dit vraagstuk. Wat er precies in dat akkoord staat leest u in ons blog: Het nieuwe SER-akkoord, wat moet u weten? De zienswijze van een nieuw kabinet op de arbeidsmarkt gaat naar verwachting ook een grote rol spelen in dit vraagstuk.
In de tussentijd blijft het van belang om de samenwerkingsafspraken goed vorm te geven en vast te leggen en daarmee het verkapte dienstverband te voorkomen. Hoe u dit het beste kan doen en waar u op moet letten, vertellen we in ons webinar ‘Het verkapte dienstverband’.
Scan Wet DBA
De wet DBA (deregulering beoordeling arbeidsrelatie) is bedoeld om meer zekerheid te verschaffen over de relatie tussen zzp’ers en de opdrachtgevers, mede om schijnzelfstandigheid tegen te gaan. In de praktijk blijkt dit echter vaak onduidelijk. Er moet gekeken worden naar de feiten en omstandigheden. Met onze scan Wet DBA kunnen wij aan de hand van 20 vragen de grootste risico’s voor uw organisatie in kaart brengen. Een onjuiste situatie kan namelijk vervelende gevolgen met zich meebrengen, denk aan eventuele naheffingen en/of boetes. Wilt u een onjuiste situatie voorkomen? Doe de scan en krijg gratis inzicht in uw situatie!
Heeft u vragen of wilt u advies over dit onderwerp? Neem dan gerust contact met mij op. Ik ga graag met u in gesprek!